Zwarte Bes

Zwarte bessen behoren tot het zomers kleinfruit en horen thuis in iedere familietuin. Het aroma van zwarte bes is uitzonderlijk. Deze vrucht is typisch voor noordelijke landen. Zwarte bessen zijn rijk aan jodium en boor, indien ze groeien op een humusrijke organische grond.

Waar kruiden en voeding elkaar raken

Ribes nigrum, zwarte bes, cassis, van de aalbessenfamilie is een bekende vruchtdragende plant die thuis hoort in elke familietuin. Vooral zijn aroma is opvallend. En het is tijd voor herwaardering.

Voeding en geneeskracht

“Voeding heeft niet de bedoeling te genezen, maar het leven te onderhouden. Bij ziekte kan voeding niet herleid worden tot het toevoegen van “genezende voeding”, maar in de eerste plaats door elke handeling stop te zetten die een risico inhoudt dat groter is dan de recuperatiekracht van het lichaam.”

Een korte periode van het jaar hebben we de beschikking over bessen : bosbes, blauwe bes, rode bes enz. Deze bessen zijn onder de vruchten de rijkste bron van jodium en boor. Je weet hoe belangrijk het is het jodiumpeil in evenwicht te houden voor je schildklier. Recent is ook ontdekt dat boor een essentiële stof is voor de botopbouw.

Al die mensen die gedurende jaren calcium hebben ingenomen hebben tijd en geld verloren, omdat één van de voorwaarden voor de opname en geleiding van calcium onvoldoende voorhanden was.

Zwarte bessen zijn het rijkst aan jodium en boor. Maar ze hebben ook bijzonder veel vitamine C en een grote variëteit aan beschermende plantenchemicaliën. Houd in je gedachten dat deze fruitsoort typisch is voor de noordelijke landen en dat de kwaliteit van zwarte bessen op z’n best is indien gekweekt in noordelijke streken. Zwarte bes is een plant voor het koude klimaat en moet je dus niet halen uit het zuiden.

Zwarte bessen zijn eenvoudig te kweken en kunnen probleemloos biologisch worden gekweekt. Alleen de biologisch gekweekte bessen hebben nog die onvervalste smaak van vroeger.

Behalve zwarte bes, moet in deze opsomming ook bosbes, framboos en braam genoemd worden. Al dit zomers kleinfruit betekent een enorme verrijking van onze voeding en houdt voor onze gezondheid heel wat beloftes in.

Beschrijving

Deze bekende, kleine heester groeit in het wild in de bossen bij de Maas in Frankrijk, in Elzas-Lotharingen en in een deel van België. De struiken ziet men vaak in hagen of langs het water. De zwarte bes houdt van voedzame, vochtige grond. In tuinen treft men hem, met de andere soorten aalbessen (witte, rode en rose, en kruisingen met kruisbes), vaak gecultiveerd aan.

De bladeren van de zwarte bes verspreiden een aromatische geur. Aan de onderkant zijn ze bezaaid met kleine, gele kliertjes. De bloemen verschijnen in april-mei in meestal kleine hangende trossen. De vruchten – kleine, ronde, zwarte bessen met een bijzonder aroma – beginnen in juli te rijpen. Men verzamelt de zwarte bessenbladeren in de tweede helft van augustus. Men moet niet te veel bladeren van één struik plukken, anders kan deze niet meer ademen. De bessen plukt men als ze goed rijp zijn.

Samenstelling

De bladeren bevatten emulsine. Ze geven een gele kleur af. De vruchten geven een blauwe kleur (met alkalische stoffen) of een purperviolette kleur (met tinzouten) af. Ze bevatten appelzuur, citroenzuur, invertsuiker en 2,5 % saccharose. Ze bevatten zeer veel vitamine C (197 tot 218 mg per 100 g sap, dat wil zeggen drie keer zoveel als sinaasappelsap). Bovendien is de vitamine C uit de zwarte bes bijzonder stabiel en blijft hij zeer goed behouden, in tegenstelling tot de vitamine C die in andere planten voorkomt.

Geneeskrachtige eigenschappen

In de oudheid kende men zwarte bes niet als cultuurplant. Pas in het eerste deel van de zestiende eeuw begon de struik in Europa bekend te worden en als vruchtdragende heester gekweekt te worden. Het duurde nog enige tijd voor abbé Bailly, dokter aan de Sorbonne, de aandacht op de zwarte bes vestigde en er in 1712 talloze krachten aan toeschrijft. Recente onderzoeken hebben de proefondervindelijke beweringen van de achttiende eeuw bevestigd. Huchard en vooral Decaux uit Vittel hebben bewezen dat de bladeren antireumatische eigenschappen bezitten. Ze zijn vochtdrijvend, maagversterkend, ze stimuleren de lever, de milt en de nieren, maar ze zijn vooral een voortreffelijk middel om ureum en urinezuur te elimineren.

Ze zijn van de beste remedies die er op basis van inheemse planten zijn tegen reuma, jicht, artritis en aderverkalking. Men past de bladeren ook toe als de blaas niet geleegd kan worden, bij blaasontsteking, bij een slecht werkende lever en milt en als zenuwversterkend middel. Baumann heeft de nadruk gelegd op het belang van zwarte bessensap bij de vorming van rode bloedlichaampjes. Lancet noemde de zwarte bes een “uitgelezen voedingsmiddel om botgroei en gewichtstoename te bevorderen.”

Verder stimuleert zwarte bessensap bij infectieaandoeningen het afweersysteem. Door de enigzins prikkelende werking is zwarte bessensap licht laxerend en wormdrijvend. Het is duidelijk dat de zwarte bes een plant is met een opwekkende werking en heilzaam is voor verzwakte kinderen en volwassenen.

• Aftreksel van de bladeren :

Neem 1 eetlepel bladeren op 1 kop water (of ongeveer 50 g per liter). Drink hiervan 3 of 4 kopjes per dag. De kuur moet ongeveer een half jaar volgehouden worden (tegen reuma).

Maar het allerbeste is een han die verse of bevroren zwarte beste voor een heerlijke “Cassis(d)room”…