september 2024 – Natur-El

Gedroogd fruit

In het PûrNatûr-abonnement hebben we al 9 mappen met elk 15-30 onderdelen verspreid en komen over een week aan de map “Gedroogd Fruit”. Er is normaal geen probleem met gedroogd fruit, op voorwaarde dat het met verstand wordt gebruikt en dat het ook écht gedroogd fruit is (en niets anders). Uit de inleidende folder van deze nieuwe serie halen we deze tekst over wat misleidend doorgaat voor gedroogd fruit en er jammer genoeg niets mee te maken heeft:

Verminkt en mishandeld

Een kennis verslikte zich bijna, toen ik haar zei dat wat ze aan het eten was puur suiker was. Nee, zei ze, dit is gedroogd fruit..

Je hebt gelijk, antwoordde ik, maar met 80% toegevoegde suiker.

Op de folder wordt het geïllustreerd met diverse foto’s. Je zult het herkennen. Ga naar traditionele speciaalzaken voor fruit en snoep en je ziet het daar allemaal. Er is een opstelling van wat gewoonlijk doorgaat als “het beste gedroogde fruit”. Op uitzondering van de vijgen, de ananas en de goji-bessen, is alles op de foto gekonfijt fruit.

Hoewel ik je er zeker niet wil toe aanzetten om het te doen, wil ik toch even uitleggen waar het over gaat. Fruit konfijten doe je door het fruit in suiker te leggen. In grote hoeveelheden heeft suiker, net als zout, een uitdrogend effect en houdt de ontwikkeling van micro-organismen tegen. Suiker zorgt er dus voor dat een product minder snel slecht wordt. Het heeft ook een stollende werking, die is bijvoorbeeld zichtbaar in vruchtengelei of marmelades.

Om fruit te konfijten – wat ik aan niemand aanbeveel, maar ik probeer alleen uit te leggen wat sommige mensen eten onder de naam van ‘fruit’ – kun je ofwel suiker toevoegen en het product verhitten of suiker toevoegen en het product drogen. Zelf vruchten konfijten is niet eenvoudig en kan dagen duren. Dat gebeurt met 101 verschillende soorten vruchten, van aardbeien, frambozen, bosbessen, cranberries, tot kiwi’s en citroenen.

Konfijten is het op lage temperatuur garen van producten in suiker. Zo kennen we gekonfijte gember. Het werd en wordt gedaan om eten langer te bewaren. Gekonfijt fruit is niet beter dan suiker-snoep!

Het is één van die uitwassen van de voorbije 100 jaar, waar appels en peren werden geconfijt, zelfs tomaten en ook andere dingen dan alleen maar fruit. Wellicht zag je zelfs gesuikerde selderijstengels.

Waarom beginnen we deze serie over gedroogd fruit hiermee? Gewoon om je te waarschuwen dat er producten in de handel zijn, waarmee je niet verder komt. Als je gezonder wilt worden, hoort dit er niet bij.

Fruit konfijten doe je door stukken fruit in een suikersiroop te leggen. Dit mengsel dat bestaat uit vijftig procent water en vijftig procent suiker breng je zachtjes aan de kook tot 107 ⁰C. Daarna zet je het vuur uit.

Laat het fruit vervolgens liggen tot de stroop helemaal afgekoeld is. Het fruit moet dan uit de stroop gehaald worden. Warm de stroop opnieuw op en voeg hier een kwart suiker aan toe. Dan kan het fruit weer in de siroop gelegd worden, tot deze opnieuw is afgekoeld. Deze stap moet minimaal drie keer herhaald worden. Wanneer het fruit of de groente na deze laatste procedure is ingedroogd, bevat het gewoonlijk 80% toegevoegde suiker. Dat lijkt niet echt meer op fruit? Maar dat is niet het enige.

Sommige fruitsoorten worden ook nog ‘verglaasd’ of voorzien van een suikerlaag, waardoor ze er glanzender uitzien. Dat wordt toegepast bij vijgen en dadels. Soms wordt deze techniek ‘honey dipped’ genoemd, maar er komt geen honing aan te pas.

Het kan er mooi uitzien, die gekonfijte mango, ananas, kiwi, papaja, maar ik zou ze niet eten. En ik zou ze ook niet aan kinderen geven. Alles wat we gezegd hebben over (industrie)suiker, geldt ook hiervoor. Die 20% gekookt gedroogd fruit maakt die 80% suiker niet goed.

Ik heb geen probleem met gedroogd fruit – om het even, of je het zelf droogt, of je het koopt, met de mogelijkheid om zoveel goede biologische gedroogde vruchten te vinden, maar het moet wel natuurlijk gedroogd fruit zijn – en niets anders.

Dan heb je ook ‘sugar infused’, wat toegepast wordt bij cranberries en bosbessen. Daar is het alternatief ‘apple juice infused’ wat erop neerkomt dat ze geweekt en gekookt worden in appeldiksap en daarna gedroogd. Het is ver van ideaal, maar gedroogde cranberries en bosbessen zijn gewoon gedroogd anders niet eetbaar. Nu bevatten ze ongeveer 40% appeldiksap.

De folder eindigt met het Bonne Maman-verhaal, confituur en suiker…

In het abonnement gaan we nu voor de laatste flyers over keukenkruiden. Na deze inleidende waarschuwing over mishandeld fruit, volgt vanaf volgende week elke dag een folder over gedroogd fruit. Ja, gedroogd fruit kan variatie brengen en een prima aanvulling zijn voor vers fruit…”als”.

En ja, elke folder blijft beschikbaar, per groep, als complete map “Voeding” waar we het hadden over fruit, groenten, granen, noten, peulvruchten, kruiden en nu over gedroogd fruit. En dat is nog niet het einde. Je kunt nog instappen in dit abonnement, of over twee maanden het geheel aanschaffen. Kijk snel op de download-pagina voor de voorwaarden. Eigenlijk is het een mini-cursus met alles wat je moet weten over wat je gaat eten, met adviezen, waarschuwingen, vragen&antwoorden…

Peren en gezondheid

Je hoort veel over appels en gezondheid, maar hoe zit het eigenlijk met peren? In voorbereiding van het PûrNatûr-abonnement voor 2025, waar het vervolg van voeding komt (de laatste 50 flyers), is ook een serie over kruiden (+200 flyers) gepland. Daarin komen kruiden, bessen, groenten, en veel eetbare dingen aan bod en hun bijzondere voedingseigenschappen. Hoewel het niet de bedoeling is om voeding te selecteren op basis van geneeskracht, is het interessant om te weten dat alles wat we eten tenslotte maar twee dingen kan doen: het maakt ons in mindere of meerdere mate beter, of omgekeerd.

En omdat het nu perentijd is en het zou kunnen dat je maar een klein deeltje van je peren gebruikt, zou het zonde zijn om ze te laten verloren gaan. Dan kan het helpen om de waarde ervan heel goed te begrijpen. De geplande flyer over peren, dat is nog toekomstmuziek, dus houden we het vandaag bij wat informatie die daarin zal worden gegeven. Wat ik al lang weet is dat een perenkuur een bijzonder wapen is tegen leverklachten… We kennen allemaal de lever- en galreiniging, maar misschien moeten we het dit jaar eens anders aanpakken !

Om voedingsredenen wordt ons vaak geadviseerd om de schil van fruit te consumeren. Het komt echter minder vaak voor dat onderzoek sterk bewijs levert ter ondersteuning van dit advies. Recente onderzoeken hebben aangetoond dat de schil van peren minstens drie tot vier keer zoveel fenolische fytonutriënten bevat als het vruchtvlees. Deze fytonutriënten omvatten antioxiderende, ontstekingsremmende flavonoïden en mogelijk kankerbestrijdende fytonutriënten zoals kaneelzuren. Er is ook aangetoond dat de schil van de peer ongeveer de helft van de totale voedingsvezels van de peer bevat.
In recente onderzoeken naar het risico op diabetes type 2 bij Amerikaanse vrouwen hebben peren een bijzondere erkenning gekregen. Onderzoekers weten nu dat bepaalde flavonoïden in voedsel de insulinegevoeligheid kunnen verbeteren, en van bijzonder belang op dit gebied zijn drie groepen flavonoïden (flavonolen, flavan-3-olen en anthocyanen). Alle peren bevatten flavonoïden die binnen de eerste twee groepen vallen, en peren met een rode schil bevatten ook anthocyanen. De inname van deze flavonoïdegroepen is in verband gebracht met een verminderd risico op diabetes type 2 bij zowel vrouwen als mannen. Een nieuwe analyse van de Nurses’ Health Study heeft echter aangetoond dat van alle groenten en fruit die zijn geanalyseerd op hun flavonoïdengehalte, de combinatie appels/peren het meest consistente vermogen vertoonde om het risico op diabetes type 2 te verlagen. Wij zijn van mening dat deze speciale erkenning die aan peren wordt gegeven als vrucht die het risico op diabetes type 2 bij vrouwen kan helpen verlagen, waarschijnlijk zal worden gevolgd door toekomstige onderzoeken die hetzelfde voordeel voor mannen aantonen.
Je hebt ongetwijfeld iemand horen zeggen dat troebele vruchtensappen met vruchtvlees een betere voeding bieden dan heldere vruchtensappen. Wetenschappers hebben nu bewezen dat deze bewering klopt met betrekking tot perensap. Nadat het vruchtvlees was verwijderd, bleek dat perensappen tot 40% van hun totale fenolische fytonutriënten verliezen en de antioxidantcapaciteit aanzienlijk zouden hebben verminderd. “Troebel” perensap kwam naar voren als het superieure saptype in termen van voedingswaarde en antioxiderende voordelen.

Als je natuurlijk sap maakt zoals ik, en ook hele peren gebruikt in smoothies en fruitsauzen maakt het weinig verschil. Het belangrijkste is dat het vers gemaakt wordt en niet door koken/pasteuriseren wordt beschadigd.

We horen bijna altijd over de anti-oxidanten-activiteit van bessen. Uiteraard is een beetje variatie altijd meegenomen, en blijf ik altijd pleiten voor bessen en zoveel mogelijk andere vruchten, maar het lijkt wel alsof alleen bessen hier kunnen voor instaan, en dat is niet het geval. Peren hebben een indrukwekkende verzameling aan antioxidanten met ontstekingsremmende werking.

Hoewel peren geen ongebruikelijke bron zijn van conventionele antioxidanten of ontstekingsremmende voedingsstoffen (bijvoorbeeld vitamine E of omega-3-vetzuren), blinkt deze vrucht uit in de categorie fytonutriënten. In de Baltimore Longitudinal Study of Aging (1.638 deelnemers, gemiddelde leeftijd 62-69 jaar) werd de combinatie van appels/peren gerangschikt als de op één na hoogste bron van flavonolen onder alle soorten fruit en groenten – deels vanwege de epicatechinerijkdom van peren. De gemiddelde inname van flavonol in het onderzoek was ongeveer 14 milligram per dag, en één peer kan op zichzelf ongeveer de helft van deze hoeveelheid leveren. De lijst met fytonutriënten in peren is van bijzonder belang voor onderzoekers, en de lijst (in de flyer) vat hun bevindingen samen over de belangrijkste fytonutriënten die deze vrucht bevat.

Zeer interessant is de manier waarop peren beschermend werken tegen diabetes en kanker. We spitten het verder uit… maar ondertussen maken we gebruik van de omstandigheden. Ik ook… want 150 kg peren per boom, daar moet ik iets mee doen! Dat is sap maken (waarvan we een gedeelte invriezen) en dagelijks verwerken in smoothies – of, ze gewoon eten uit de hand!

Laat ze smaken !

Melk zonder melk

Had je het al opgemerkt dat er iets beweegt in de zuivelbedrijven en dat sommige zuivelbedrijven zelf al “plantaardige melk” op de markt brengen?

Ja, ze zien dat er iets beweegt en dat hun marktaandeel verkleint… en willen dat veilig stellen door de trends mee te beïnvloeden. Maar zoals de lezers weten is melk geen basisvoedsel voor volwassenen. Is er dan enig voordeel van het gebruik van plantaardige melk tov dierlijke? Ja, er zijn allerlei voordelen van plantaardige versus uier-melk. Geen caseïne, cholesterol, lactose, minder verzadigd vet, maar hoe zit het met de anti-nutriënten uit de peulvruchten of granen waaruit ze zijn gemaakt? Bestaat er überhaupt zoiets als ‘anti-voedingsstoffen’?

Langdurig bewijs suggereert dat het consumeren van een dieet dat rijk is aan plantaardig voedsel een belangrijke rol speelt bij de preventie en vermindering van chronische ziekten, zoals hart- en vaatziekten, kanker, beroertes, dementie, diabetes, staar en andere. Ondanks de noodzaak om de consumptie van plantaardig voedsel te verhogen, zijn er enige zorgen gerezen over de vraag of ze nuttig zijn vanwege de verschillende zogenaamde “anti-voedingsstoffen” die ze bevatten. Het is waar dat er bepaalde verbindingen zijn die, als ze in grote hoeveelheden worden gegeten, vooral als ze afzonderlijk worden ingenomen, nadelige effecten hebben. Volle plantaardige voedingsmiddelen bevatten ook duizenden andere verbindingen in de voedselmatrix, waarvan er vele de potentiële effecten van de ‘antinutriënten’ tegengaan. Plantaardige diëten worden geassocieerd met een verminderd risico op door levensstijl veroorzaakte chronische ziekten. De duizenden fytochemicaliën die ze bevatten bevorderen de antioxidant-verdediging en verminderen ontstekingen. In sommige gevallen kunnen zogenaamde ‘antinutriënten’ in feite therapeutische middelen zijn voor verschillende aandoeningen. Zie bijvoorbeeld de rol van fytaten bij de preventie en behandeling van kanker.

Geen lactose. Mensen begrijpen niet dat de meerderheid van de volwassen mensen niet in staat is koemelk te verteren. Gedurende de kindertijd begint het enzym dat je hebt dat de melksuikerlactose afbreekt bij de meeste mensen over de hele wereld af te nemen, wat logisch is, aangezien melk voor baby’s is. Waarom zouden we het moeten verteren na het spenen? En dus ervaren de meeste mensen symptomen zoals een opgeblazen gevoel, buikpijn, darmgas en waterige ontlasting, of zelfs misselijkheid en braken. De mondiale prevalentie van malabsorptie door lactose bedraagt ruim twee op de drie mensen, en in Europa meer dan één op de drie. Zeggen dat iedereen melk zou moeten drinken lijkt een voorbeeld van raciale vooroordelen in het voedingsbeleid. Het is alsof ze ervan uitgaan dat iedereen van Noord-Europese afkomst is.

In totaal verliest ongeveer 75 procent van de wereldbevolking, inclusief 25 procent van de bevolking in Europa, hun lactase-enzymen na het spenen. Om de vitamine D-ziekte rachitis te bestrijden, moesten ze iets in de voedselvoorziening kiezen om te versterken met vitamine D. De keuze voor zuivel is ironisch, aangezien individuen met een donkere huid, een bijzonder hoog risico lopen op een vitamine D-tekort; toch kunnen de meesten het niet goed verteren.

Om dit soort redenen wordt zuivel als aparte voedingsgroep geschrapt uit de voedingsrichtlijnen. In 2019 werden de Canadese voedingsrichtlijnen en voedselgids uitgebracht, nadat ze een grondige evaluatie en update hadden ondergaan om het belang van het consumeren van meer plantaardige producten te benadrukken. Een andere verandering was het verwijderen van zuivel als aparte voedselgroep en werd…water inbegrepen als aanbevolen drank – wat een concept!

De verminderde nadruk op zuivelproducten en de toegenomen nadruk op plantaardig voedsel in Canada waren gebaseerd op verschillende parameters, waaronder het buiten beschouwing laten van door de industrie gefinancierde onderzoeken als onderdeel van de wetenschappelijke basis.

Er wordt aangeprezen dat melk sterke botten bouwt, maar uit een compilatie van de beste onderzoeken is geen verband gebleken tussen melkconsumptie en verminderd risico op heupfracturen, dus het drinken van melk voor volwassenen helpt de botten niet. Uit onderzoek is gebleken dat een grotere melkconsumptie tijdens de kindertijd en de adolescentie bijdraagt aan de maximale botmassa en daarom naar verwachting osteoporose en botbreuken op latere leeftijd zal helpen voorkomen. Maar dat is niet wat ze vonden. Melkconsumptie tijdens de tienerjaren ging niet gepaard met een lager risico op een heupfractuur, en de melkconsumptie was in ieder geval geassocieerd met een lichte toename van het fractuur-risico bij mannen.

uit flyer V156 / Het plantaardig alternatief – onderdeel van het Pûrnatûr abonnement.