Het doel van kauwen is om voedsel vermalen en mengen met speeksel om het slikken en de spijsvertering te vergemakkelijken. Sinds het begin van de vorige eeuw wordt aangenomen dat het ook helpt bij het beheersen van stressniveaus en het verbeteren van de hersenprestaties. Wat is de impact van een vermindering van het kauwvermogen op onze gezondheid?
We hebben het altijd gehoord: goed kauwen is erg belangrijk voor de spijsvertering. Correct. In de mond wordt voedsel met speeksel gemengd, en wanneer het in de keel wegglijdt zou het een vloeibare massa moeten zijn, zonder dat er extra vloeistoffen aan te pas komen. Daarom noemen we de mond “de keuken van het lichaam”. Elk soort voedsel moet verkleind worden in de mond. De toevoeging van speeksel volgt het soort voedsel. Zetmeelrijke voeding is van nature droog en dwingt om lang te kauwen en hoe meer en langer we kauwen, hoe meer speeksel er geproduceerd wordt. Goed kauwen is het begin van een goede spijsvertering. Maar er is meer.
Wist je bv dat de foetus in de baarmoeder al op zijn navelstreng kauwt en op deze manier draagt die bij aan zijn eigen hersenontwikkeling. Kijk maar naar baby’s, hoe ze met alles wat ze te pakken krijgen naar hun mond gaan, waarmee ze hun omgeving exploreren en dat is meer dan smaken en texturen. Ze kauwen en sabbelen op alles.
Met de leeftijd verslechtert de mondgezondheid; verlies van tanden en verminderde speekselvloed worden toegevoegd aan een verzwakte gezondheid en brengen hun eigen problemen met zich mee, met gevolgen die moeten worden beoordeeld.
Leerstoornissen
Meer dan honderd wetenschappelijke studies over dit onderwerp zijn geanalyseerd en geven ons enkele antwoorden. Cognitieve functies zoals geheugen, taal en leren lijken te zijn aangetast. Verlies van gebit, verminderd kauwen en gebrek aan tandheelkundige zorg worden in verband gebracht met een groter aantal gevallen van dementie bij de ziekte van Alzheimer. Bovendien stimuleert kauwen de speekselvloed en helpt het een onbalans van onze mondflora (of dysbiose) te voorkomen. Deze onbalans wordt soms aangetroffen bij sommige ziekten, zoals schizofrenie. Ten slotte bevordert een slechte mondgezondheid in combinatie met orale dysbiose, naast ondervoeding, de opname in het bloed van enkele “slechte” bacteriën, die zich bij voorkeur op het hart richten.
Kauwen maakt de hersenen wakker
Sommige onderzoeken beschrijven de kortetermijneffecten van kauwen en laten zien dat het verband houdt met een verbetering van het kortetermijngeheugen en het rekenvermogen. De aanvoer van glucose naar de hersenen en een verhoogd hartritme kunnen hierbij een rol spelen. De impact op de lange termijn wordt geanalyseerd door middel van beeldvormende technieken: verhoogde cerebrale activiteit is waargenomen in sommige hersengebieden, vooral die welke betrokken zijn bij beweging en aandacht. Een Amerikaanse onderzoeker heeft zelfs aangetoond dat het aantal natuurlijke tanden kan worden gecorreleerd met hippocampusstimulatie, een gebied met langetermijngeheugen. Momenteel wordt aangenomen dat een twintigtal tanden voldoende zijn voor effectief kauwen, maar het is voorbarig om kauwen bv op een potlood, vingers, kauwgom, zoethoutstokje …) aan te bevelen aan onze ouderen: in sommige van hen is het kauwen al defect. Eerst moet worden bepaald of kauwen de cognitie en gezondheid verbetert of dat cognitieve stoornissen een negatieve invloed hebben op het kauwen. Het verbeteren van de mondgezondheid en het behouden van een goede kauwkwaliteit lijken essentieel voor onze hersenen en onze gezondheid in het algemeen.
Omdat de gezichtsspieren kort zijn, zullen ze snel reageren – wat betekent dat je je fysieke uiterlijk binnen de eerste paar dagen opnieuw kunt vormgeven!
Bronnen:
S. Miquel, M. Aspiras, et J. E. L. Day. Does reduced mastication influence cognitive and systemic health during aging? Physiol. Behav., vol. 188, p. 239‑250, mai 2018.