Zondag is er de voordracht over De Weg naar een Betere Spijsvertering. In aanloop daarvoor ben ik al ruim anderhalve maand aan het voorbereiden door het vorm geven aan de flyerserie “Maag-Darm”. Gisteren vertaalde ik nog een artikel over Colonoscopie dat te denken geeft. Vandaag vertaalde ik een script uit filmmaker Jack Dunn Trops’ script You don’t have to be sick over een realiteit die veel mensen elke dag treft. Ik vermeld hier een stukje in deze nieuwsbrief, met de uitnodiging om zondag de rest van het verhaal te horen…
“Het is niet moeilijk om een tragisch beeld van het bestaan van de mens te schetsen. Is het echt zo erg? Is het niet zo dat we, als we ziek zijn, wonderbaarlijke wondermiddelen hebben, fantastische medicijnen om ons te helpen genezen? Zo ja, waarom al dat geklaag? Kunnen we ziekte niet aan de artsen overlaten? Het is tenslotte hun werk. Laten we openstaan voor nieuwe ideeën. Wat is de meest voorkomende aandoening in de ganse westerse wereld? Een van onze vriendinnen van What Is Good Health zegt dat constipatie zo vaak voorkomt dat je er niets aan kunt doen, behalve een laxeermiddel nemen.
“Is constipatie zo alomtegenwoordig als deze toevallige opmerking suggereert? Is er niets anders aan te doen? Is het waar dat er voor deze ene kwaal, uit de duizenden medicijnen in de Farmacopee, meer middelen worden verkocht dan voor welke andere kwaal dan ook? Is er één middel uit deze vele duizenden dat constipatie kan “genezen”? Dit is een vruchtbaar veld voor wetenschappelijk onderzoek. We vinden misschien wel aanwijzingen die ons kunnen helpen deze zaak op te lossen.
In Dachau, Buchenwald, Belsen en andere concentratiekampen brachten de meesters van de Kultur, de nazi’s, de kunst van het martelen tot in de puntjes tot in de perfectie. De Spaanse Inquisitie bedacht de pijnbank en brak de botten van de zielige, vastgebonden slachtoffers op het rad. In het oude Rome vinden we opeenvolgende Caesars: Cato, Tiberias, Caligula, Nero, die meesters waren in wreedheid en marteling. Hoe kunnen woorden de bijna onvoorstelbare verdorvenheid overbrengen waartoe de mens kan verzinken?
“Kunt u zich voorstellen dat u een medemens zoveel leed aandoet? Maar de meesten van ons hebben thuis wel een kamertje waar we onszelf de meest exquise martelingen aandoen.
“Zijn dit alle dingen die er in een moderne badkamer zijn? Een badkuip, een wasbak, een douche… is er niet nog iets anders? Taboe… taboe… taboe, je mag het niet laten zien. De schaduw van het puritanisme is lang en nergens heeft hij meer dingen bedekt die wel gedaan worden maar nooit genoemd worden dan in films. Ik ben het er zonder discussie over eens dat er veel dingen zijn waarvan onze aangeboren goede smaak ons instinctief vertelt dat we ze in het geheim moeten doen. Maar dit is een discussie over een kwestie die van vitaal belang is voor ons welzijn en we moeten ernaar kijken.
“Breng die toiletpot in beeld. Wat hier gebeurt, is meestal een diep, duister geheim. Het wordt niet in fatsoenlijk gezelschap besproken. Maar er is een tijd en plaats voor alles. Laten we het wetenschappelijk aanpakken. Nu. Dat maakt alles goed. Je kunt nu kijken. Onze onderzoeker wordt geleid door een man die een witte linnen jas draagt, een scheel oog heeft van het lange turen door een microscoop, en hij draagt een notitieboekje in zijn hand. Net als een geest zonder lichaam in een film kan alleen het publiek de detective en de wetenschapper zien. Ze zijn onzichtbaar voor alle andere deelnemers aan ons kleine drama. Onze wetenschapper heeft vele onderscheidingen in de wetenschap, biologie en scheikunde. Hij is ook arts en we zullen hem “dokter” noemen.
“De gemiddelde moderne toiletpot is ongeveer 40 centimeter hoog. Van bovenaf zien we een plas water, die constant blijft staan. Door de simpele druk op een hendel, meestal handig geplaatst direct achter de pot, stroomt een stortvloed aan water door de leidingen de pot in en spoelt de inhoud weg in de afvoer. Dit doorspoelen gaat gepaard met geluidseffecten van water dat in en door de pot stroomt, die mensen die buiten de badkamer staan meestal doen alsof ze niet horen. Ze hebben dezelfde uitdrukking op hun gezicht als wanneer je de hond uitlaat en hij plotseling op het gazon van je buurman hurkt. Je doet alsof je hem niet kent, totdat hij plotseling rondhuppelt en je met een speelse ruk bijna omver werpt. Je glimlacht, maar kijkt nooit om naar wat je hond op het gazon heeft gedaan. Je weet dat Rover opgelucht is, want hij voelt zich zo goed.
“We zouden graag hetzelfde goede nieuws over het doorspoelen van het toilet kunnen melden. Maar in het belang van de wetenschap is onze observatie dat de bewoner van de badkamer kort na het doorspoelen langzaam naar buiten komt, maar niet rondhuppelt. In tegenstelling tot de hond is er geen vrolijk gehuppel en gespring met heldere ogen, en daar is een reden voor. Je buurvrouw zal Rover de volgende keer dat hij op haar gazon verschijnt met een stok aanpakken. Maar in tegenstelling tot Rover moest degene die net uit de badkamer kwam een pil slikken. De moderne beschaving is zo geweldig. Als je een grote steen wilt verwijderen tijdens het graven van een fundering, blaas je hem op met dynamiet; een effectieve manier om een verstopping te verwijderen. Neem een pil – maak de weg vrij – pas op, je kunt je bezeren.
“Wat gebeurde er nu achter de gesloten deuren van de badkamer? Bewijsstuk A. Een paar tijdschriften, een paar boeken en een krant liggen in de mand. Bewijsstuk A kent de routine. Eerst wordt het tijdschrift opgepakt. In dit geval Reader’s Digest. Er wordt doorheen gebladerd om te zien of er een ongelezen artikel is. Nee! Probeert Esquire. Steekt een sigaret op. Prachtige foto’s. Maar ze zijn inmiddels een beetje bekend. Probeer een boek met korte verhalen. Bewijsstuk A raakt nooit uitgekeken op het herlezen van bepaalde dingen, zoals De Maupassants “De Halsketting” of O. Henry’s “Een Geschenk van de Wijzen”. Maar wat doet bewijsstuk A?
“Is dit een bibliotheek? Zo ja, een goed idee. Rustig, privé en een comfortabele stoel. Past zich perfect aan de contouren van het lichaam aan. Een fantastisch meubelstuk. Geen kussens, geen armleuningen, maar rustgevend,… wacht eens even, wat is dit?
“Bewijsstuk A vertrekt zijn gezicht alsof hij hevige pijn heeft; zijn armen zijn voorover geheven en omhoog als een duiker die op het punt staat een zwanenduik te maken; het lichaam leunt naar voren en kantelt dan weer naar achteren, als een man die een boot roeit, zich inspannend. Blijkbaar zit de boot vast op een rots. A geeft niet op. De armen zijn boven het hoofd geklemd, omhoog geheven zoals een zegevierende prijsvechter ze omhoog houdt om zijn waardering voor uw applaus te uiten.
“Maar was het een zege? Het gezicht is vertrokken. De ogen dichtgeknepen. De mond nu eens compact, dan weer wijd open, in een poging om nog een extra hijs adem te halen. Het lichaam wordt slap, uitgeput – maar er is geen rust voor deze vermoeide, gekwelde ziel. De handen worden weer omhoog geheven terwijl het bovenste deel van het lichaam van links naar rechts zwaait. Donkere schaduwen verschijnen onder de ogen van A. Een grijze bleekheid op het gezicht. Ademhalen gaat moeizaam. De armen vallen en hangen slap, bijna tot aan de vloer. Het lichaam zakt voorover, helemaal uitgeput. Langzaam staat A op…
om zondag de antwoorden te kennen die dergelijke ervaringen compleet overbodig moeten maken – naast veel ander maag- en darmongemak.
