Categorie: De kruidentuin

Melde

Voor het ogenblik is er in onze tuin geen gebrek aan groen… De serre produceert dagelijks met gemak 4-5 kg postelein, kervel, peterselie, muur, hertshoornweegbree… Dat duurt nog een paar weken, tot de postelein niet meer te houden is en de hoogte inschiet… Dus is het uitkijken naar wat het vervolg is.

Maar wat zie ik? Op plaatsen waar vorig jaar melde heeft gestaan, verschijnen de eerste zaailingen van gele bladmelde. Daar hebben we verleden jaar massaal van gegeten en mocht iemand er behoefte aan hebben, hebben we voldoende zaden van gele en rode melde om jou ook op gang te zetten. Ook hebben we een variatie aan vijgenplanten, kruiden, sierplanten…

Tuinmelde of Atriplex Hortensis is echt iets dat je moet in je wilde groentetuin een plaatsje geven. Het is een eenjarige plant met een enorme verscheidenheid aan planten-uiterlijken. Enerzijds zijn er de kleuren, maar ook de grootte van de plant, de grootte van de bladeren, de snelheid waarmee de plant doorschiet, de bloeiwijze en zaadzetting… 

Als je de plant goed bekijkt, is hij nauw verwant met Melganzevoet (Chenopodium album) en met Brave Hendrik. Terwijl Brave Hendrik een meerjarige doorlevende plant is, is Melde eenjarig en komt snel op in de lente. Afhankelijk van de bodemsoort, zal melde een rijk of een tenger gewas vormen. In de buurt van een composthoop – waar hij meestal graag groeit als je daar de oude planten hebt achtergelaten, is succes verzekerd. 

In 2023 hadden we gele en rode melde. De gele melde haalde een hoogte tot 2,50 meter en gaf per plant op zijn minst 50 grote bladeren van minstens 20 cm. Met 10 bladeren had je genoeg groen voor een rauw soepje !

Als ik de smaak mag vergelijken, was gele (lichtgroene) melde het zachtst van smaak, het mildst van textuur, terwijl rode melde toch een licht viltig blad had, meer gedrongen, minder gemakkelijk te verzamelen was… 

Het eten van melde sluit het gebruik van melganzevoet en brave hendrik niet uit, maar deze laatste is mijn laatste optie – als er echt niets anders te vinden is (op uitzondering van de zeer jonge blaadjes). 

In tegenstelling tot melganzevoet en brave hendrik heeft melde geen zanderig aspect. 

De orach (melde) behoort doorgaans tot de oude groentesoorten of ook tot de herontdekte groentezeldzaamheden. Er is gedocumenteerd bewijs van de teelt ervan in de Midden-Europese regio al rond het jaar 800 in het legaat van Karel de Grote en iets later ook met Hildegard von Bingen.

Lees er meer over in folder V120 – Melde, in de Map “Wilde Groenten”.
Op de Downoadpagina vind je ook de flyer “De Bijsluiter” en de flyer “All Carb of Low Carb,” die je uitnodigt om na te denken over koolhydraten.

Vanaf 9/4 vervalt een abonnement via welke we nu de Nieuwsbrieven verzenden. Dus heb ik er geen idee van hoe essentieel dit is voor de wekelijkse verzendingen. Houd er dus rekening mee dat deze blog mogelijk verdwijnt ! Nog enkele weken en er komen misschien geen wekelijkse nieuwsbrieven meer. Er worden wel nog artikels toegevoegd, maar geen mails meer verzonden. We bekijken dan of het de moeite is om de site aan te houden en of er nog voldoende bezoekers de site raadplegen.

Brandnetelwortels

Kijk al eens mee in flyer K35C waar we een klein voorproefje geven over de vele toepassingen van brandnetels, blad, zaad, wortels…

Brandnetel (Urtica dioica L.) is een wilde, kruidachtige, meerjarige bloeiende plant. Het is een veelgebruikt, multifunctioneel gewas dat soms over het hoofd wordt gezien. Europa, Azië, Noord-Afrika en Noord-Amerika zijn de thuisbasis van brandnetel. Het is een plant die eetbaar is en voedings- en geneeskrachtige eigenschappen heeft. Jonge bladeren worden gebruikt voor het maken van kruidensoepen en sausen. De wortel van de brandnetel wordt gebruikt om mictieproblemen (moeilijk op gang komen van de mictie, een zwakke straal, urgency, minder goed uitplassen, nadruppelen, nycturie) te behandelen die verband houden met goedaardige prostaathyperplasie, terwijl de bladeren worden gebruikt om artritis, reuma en allergische rhinitis te behandelen. De bladeren zijn rijk aan vezels, mineralen, vitamines en antioxidanten zoals polyfenolen en carotenoïden, evenals antioxidanten zoals polyfenolen en carotenoïden. 

Brandnetel heeft antiproliferatieve, ontstekingsremmende, antioxiderende, pijnstillende, infectieuze, hypotensieve en maagzweer-eigenschappen, evenals het vermogen om hart- en vaatziekten te voorkomen, in alle delen van de plant (bladeren, stengels, wortels en zaden). Brandnetel verbetert de voortplantingsprestaties van vissen, waardoor het een kosteneffectieve aquacultuurplant wordt. Van de planten kunnen mest en insecticiden worden gemaakt.Bekijk de voedings- en farmacologische aspecten van brandnetel, evenals de mogelijke gezondheidsvoordelen ervan. Wetenschappers, boeren en academici die geïnteresseerd zijn in het verzamelen, kweken, onderzoeken en ontwikkelen van brandnetels zullen brandnetels nuttig vinden.

De brandnetel (Urtica dioica L.) wordt al eeuwenlang als wilde groente gebruikt. Het is een meerjarige kruidachtige plant met stekelige bladeren, behorend tot de brandnetelfamilie (Urticaceae). Hoewel brandnetel bijna overal te vinden is, komt hij het meest voor in Europa, Noord-Amerika, Noord-Afrika en delen van Azië. Je kunt hem in het wild vinden in de heuvels en bergen van Nepal. De plant wordt veel gekookt in gebieden waar groenten schaars zijn. Het gebruik van brandnetelmest als meststof in de biologische landbouw voor tuinbouwgewassen komt steeds vaker voor in Spanje, blijkt uit veel etnobotanische onderzoeken. Brandnetel wordt al meer dan 2000 jaar gebruikt als natuurlijk middel vanwege zijn helende eigenschappen. Het was echter pas rond 1900 dat het medicinale potentieel ervan volledig werd gewaardeerd, te beginnen met de identificatie van de chemische structuur en farmacologische eigenschappen van de belangrijkste chemisch actieve verbindingen. De wortel van de brandnetel wordt gebruikt om mictieproblemen te behandelen die verband houden met goedaardige prostaathyperplasie (BHP), terwijl de bladeren worden gebruikt om artritis, reuma en allergische rhinitis te behandelen.

Dag Stefaan, 

Met zeer grote verwondering la ik het artikel over aardappelen. Het is mij niet toegetaan om aardappelen te eten wegens “ vergif “ want ik nen allergisch voor tarwe en moet alles vermijden met tarwe ! Dit al jaar en dag. Ik begrijp het allemaal niet meer zo goed ? Wat is uw gedacht aub ? — Groeten, Luc

Beste,

U haalt hier twee verschillende zaken door elkaar. Dat iemand geen tarwe kan verdragen, is gekend. We hebben dat ruim beschreven in GlutenVrij. In feite heeft iedereen ermee te maken en kunnen stoelgangsamples aantonen dat tarwe – in al zijn vormen – nadelen heeft die evenredig zijn aan de hoeveelheid die men ervan gebruikt en de conditie van de darmoppervlakte. Zelfs al heeft men geen zichtbare nadelen, betekent dat nog niet dat het helemaal goed gaat.

In dergelijke gevallen zou ik advies geven om het niet gebruiken van tarwe – of zelfs granen als geheel – te compenseren met een portie aardappelen. Dat staat natuurlijk haaks op wat algemeen verkondigd wordt, want aardappels zijn nachtschadeplanten (net als tomaten en paprika) en aardappels staan hoog genoteerd op de Glycemische Index. Dat dit theorie is en niet met de praktijk te verzoenen is blijkt uit de tientallen voorbeelden waar mensen extreem veel aardappels aten om aan te tonen dat aardappels van de beste voeding is die men kan eten. Ik zou nooit een aardappeldieet adviseren, maar een royale portie van 500 gram, naast een royale portie rauwe en/of gestoomde groenten. Daarbuiten in andere maaltijden moet men zorgen voor een grote hoeveelheid fruit.

Ik zie geen andere mogelijkheid om een evenwichtige voeding uit te bouwen die aan een aantal criteria voldoet :

  • Overwegend of toch met een groot aandeel rauw
  • Voldoende in calorieën zodat het een vitaal leven ondersteunt
  • Zonder het te moeten zoeken in teveel bronnen van vet om de calorieën op te krikken (want de calorieën uit vetten willen we beneden de 15% houden ipv de 45% regulier.

Vandaar het voorbeeld dat we citeerden uit de folder over Aardappels en Gezondheid.

Vanaf 9/4 vervalt een abonnement via welke we de Nieuwsbrieven verzenden. Dus heb ik er geen idee van hoe essentieel dit is voor de wekelijkse verzendingen. Houd er dus rekening mee dat deze blog verdwijnt ! Nog enkele weken en er komen geen wekelijkse nieuwsbrieven meer. Er worden wel nog artikels toegevoegd, maar geen mails meer verzonden. We bekijken dan of het de moeite is om de site aan te houden en of er nog voldoende bezoekers de site raadplegen.

Het Seizoen

We hebben het ooit benoemd als “voorjaarskruiden”, maar dat was helemaal niet juist. De waarheid is dat we een heel jaar door maximaal van groene planten moeten genieten… en dat is nu vandaag net zo. Terwijl in de serre onder beschermde omstandigheden postelein, kervel, peterselie, spinazie… lustig aan het groeien zijn, om ons te verzekeren van een rijke winteroogst, groeit buiten de hertshoornweegbree aan een snelheid die niet bij te houden is… In dit seizoen een waardevol ingrediënt van onze rauwe groene soepen en sausen.

Maar Riet kwam enkele weken geleden met een receptje op de proppen om paardebloemblad in een salade te verwerken. Daar was ik benieuwd naar, want we hadden altijd wel gelezen hoe gezond het was, maar het kwam nooit verder dan een paar blaadjes. Maar dat is nu verleden tijd. De salade werd heel erg gesmaakt, een perfecte blend van ‘alle smaken’. Gisteren bracht ik nog zo’n stevige tuil (zie foto) binnen. Wat een kanjer van een paardebloem die zich openlegde met bladeren van 35 cm. We houden het nu in het oog en koesteren die wilde groenten…

Iemand vroeg me recent wat je dan eet in de herfst en winter… als je veel rauw eet? Dat zou geen probleem mogen zijn, want herfst en winter zijn het seizoen met de grootste variëteit aan groenten. Ook fruit zou niet echt een probleem hoeven te zijn, want naast appels en peren begint het seizoen van het goede citrusfruit en de cherimoya’s en persimoens (dadelpruim of kaki).

Daarnaast is het volop vijgentijd. Nee, het was geen ideaal vijgenjaar, maar Del Portogalo zie ik als één van de meest productiezekere soorten, met ieder jaar een late oogst van half september tot half november. We hebben 12 dergelijke boompjes op verschillende plaatsen op ons terrein. De struik die we 4 jaar geleden plantten, biedt nu elke dag 1 tot 2 kg vijgen (kleine vijgen van ongeveer 35 gram stuk = 30 tot 50 stuks per dag, meer dan we kunnen eten…)

Tijdens de laatste samenkomst (met wandeling) was er ook een proeverij van GlutenVrij brood, helemaal op punt gesteld door Riet met tal van variaties. Terwijl de tuin wat minder aandacht vraagt, maken we van de gelegenheid gebruik om eea te verwerken en de geplande flyers (zie abonnement) in elkaar te boksen. Punt voor punt overlopen we alles wat met het natuurlijke leven en natuurlijke gezondheid te maken heeft.

Tenslotte komen we in het plant-seizoen. En mocht je een project hebben… een stukje grond waar je je voedselbos (of een stukje natuur) had gepland, dan kunnen we daar zeker mee helpen.
Bij Natur-El in Erwetegem hebben we net de walnotenoogst achter de rug… Formidabel wat zomaar één volwassen boom kan voortbrengen. 
Ben je niet bang om naar de toekomst te kijken? Dan hebben we voor jou zaailing walnootboompjes / één jaar van 30-60 cm hoogte. Een walnoot boom moet altijd jong geplant worden omdat hij een penwortel heeft die zich diep in de grond boort. Je zult verbaasd zijn wat voor wortel zo’n eenjarige plant al heeft. 

Vanaf eind oktober : walnootboompjes voor de prijs van 2 euro. Af te halen na afspraak (1 euro per stuk vanaf 10 st). Er zijn ook planten van 2 en 3 jaar !

Terwijl je dan toch bezig bent met je eetbare tuin : bieden wij je ook zoete kastanjeboompjes / zaailing één-twee jaar / voor 1 euro. 

En heb je plannen voor een mooie oprit met statige bomen, dan kunnen wij je onze zwarte walnootboompjes aanbevelen. Dit is een kampioen in het verdrijven van insecten, met zijn citroenachtig aroma. Zaailing één jaar / voor 1 euro/st. – 2 jaar en meer 3-5 euro; andere bomen als es, esdoorn, plataan, linde en eik, meidoorn…

Daarnaast nog : bessen (zwarte bes, kiwi-bes, kruisbes, aardbeiplanten, sleedoorn…); kruiden; fazantenbes, kerspruim, sierstruiken (wintersneeuwbal, viburnum, verschillende soorten choisya, fatsia…), helleborus, hypericum, gelderse roos, rosa rugosa, rosa canina, rode kornoelje, hemelsleutel, hulst … en waarschijnlijk vergeet ik nog een aantal planten te vermelden. Contacteer ons gerust

Paardestaart

De legendarische paardenstaart… een kruid voor alle tijden

Equisetum arvense (is gekend als een bottenbouwer en heeft daarnaast nog tal van andere gezondheidseigenschappen. Wat is deze plant – beter gekend als heermoes – waard als toxinevanger? 

Bij eetbare planten zou je waarschijnlijk niet direct aan paardenstaart (heermoes) denken. Nochtans kan men de jonge toppen perfect verwerken in rauwe mix-bereidingen als smoothies of soepen. Dus als je daar ergens in je tuin zo’n oervervelende plek hebt waar de heermoesplanten met een ongeziene kracht proberen je het leven zuur te maken, dank de hemel voor zo’n rijkdom ! Er zijn verschillende soorten heermoes, maar in Europa is enkel Equisetum arvense nuttig en veilig in gebruik. Net als miniatuur-denneboompjes, groeit heermoes langs de weg en in onbewerkte velden. Sommige tuiniers noemen heermoes een plaag. Genezers weten dat het een cadeau is – net als zoveel andere spontaan groeiende blijvende onkruiden.

Silicium – Bio-opneembaar & genezend: Silicium is het meest voorkomende element op de aardkorst, maar een zeer kleine hoeveelheid is biologisch beschikbaar. Paardestaart heeft naast diatomen – meer silicium dan elke andere plant, en dat onder de vorm van siliciumdioxide die het meest bio-beschikbaar is in jonge scheuten. Silicium speelt een actieve rol in het calciummetabolisme. Silicium is een primair element in de vorming en reparatie van bot, kraakbeen, bindweefsel en huid. Silicium is essentieel voor een gezond hart en bloedvaten.

Osteoporose is toe aan een epidemische opmars. Hoewel het niet gaat om een magisch drankje of een toverremedie die werkt zonder aan de oorzaak te werken… kan paardenstaart toch helpen – liefst met behulp van lentescheuten. In geconcentreerde vorm – gedroogd en gemalen of een sterk aftreksel heeft het fantastische en snelle resultaten behaald bij het recalcificeren van botten. De beste manier om zoveel mogelijk voordeel te hebben van heermoes is het te verwerken in voeding: vers en gemixt in een vloeistof – of gedroogd en gemalen verwerken in voeding.

Volgens het National Institute of Health kan botverlies toe te schrijven zijn aan een sedentaire levensstijl; het consumeren van cafeïne, frisdranken, alcohol of tabak; langdurig gebruik van bepaalde medicijnen, schildklierhormoon supplementen, antibiotica, antidepressiva of antihistamines; of zelfs iets zo simpel als dehydratatie.

Heermoes, een plant met veel toepassingen

 De rechte scheuten stijgen sterk als botten uit de aarde. De signatuurleer is een mysterieuze manier waardoor we aanwijzingen krijgen voor de werkzaamheid van planten. Bij paardenstaart heeft dat niet alleen met botten te maken, maar ook met de stroom van water, met veerkracht, energie en een groot aantal andere voordelen.

Ieder jaar krijg ik e-mails van mensen die met het gebruik van paardenstaart zijn gestart en hun verhalen zijn hartverwarmend.

“Mijn haar is gestopt met splitsen en afbreuk, en mijn nagels zijn niet meer broos, maar sterk.”

“Ik moest na 6 maanden terug voor een nieuwe botdichtheidscan en had een 7% toename van de botmassa!”

 “Mijn patiënt heeft haar geplande carpaaltunneloperatie geannuleerd.”

 “Mijn chronische rugpijn is gedaan!”

 “In slechts twee weken was het gedaan met de schimmeltenen van mijn moeder, en begonnen de nagels mooi te vernieuwen .” 

 ‘Ik kan nu de trap bestijgen zonder de leuning vast te houden.’

Omdat paardenstaart mineralen beter kan absorberen dan de meeste andere planten, wordt het door agronomen gebruikt om te kijken naar kwik en andere verontreinigende stoffen in de bodem. Op dezelfde manier, als een bodem goud bevat, wordt het geabsorbeerd – de as van de stengels leverde soms meer dan 150 dollar op. Een van de voordelen van paardenstaart is het vermogen om zware metalen uit het lichaam te ontgiften. De mineralen uit paardenstaart fungeren als een soort chelator, die het afval door de nieren doorgeven. Paardenstaart kan de vitaliteit van de nieren herstellen door deze waardevolle organen van zuuropbouw te verlichten.

uit : Digitale Folder / De Weldaden van kruiden : Paardenstaart.

Hoeveel paardenstaart mag je in één dag gebruiken ?

Beste Sonja, Ik had het nog nooit gemeten en daarom heb ik onze portie van vandaag er eventjes bijgehaald. Deze morgen dronken we al een kruidenthee met verse meidoorn bloesem + blad en een handje heermoes toppen.
Meestal voegen we ’s middags bij onze smoothy nogal wat heermoes, maar vandaag hadden we andere dingen om erin te verwerken.
Vanavond maken we een aardappelpuree, waarin we een groene groentenmoes verwerken van gemixte muur, daslook en paardenstaart. Het is alles bij elkaar zo’n 200 gram groen. De portie heermoes heb ik gewogen en is 40 gram (voor 2 personen). Je kunt beter een hoeveelheid gebruiken die je dag na dag kunt aanhouden – zolang de heermoes groeit – en dat betekent op zijn minst tot eind september. Als je veel hebt, zoals in ons geval, moet je niet op een topje meer of minder kijken.

Rauwe soep

Voorbije zondag was de derde les in de cursus Natuur&Gezondheid. Het thema was anti-voeding. Twee weken eerder ging het over Voeding op zijn best – rauw ! Maar voor velen is het abstract en daarom streven we er voortaan naar om bij elke les iets praktisch toe te voegen. Dus begonnen we met iets super eenvoudig : rauwe soep ! Op uitzondering van het warme water zijn alle ingrediënten rauw : selderijstengels, wortel, groene kruiden, spinazie, avocado…

En na de droge zomer begonnen alle kruiden weer gretig te groenen… Wat maakt dat we nu een hele tuin vol jong groen hebben. Muur, postelein, jonge eenjarige brandnetel, kervel, raket, verschillende soorten bieslook, mariadistelblad… allemaal goed voor sap en soep… Waar wachten we op? Een voorjaarskruidenkuur in het najaar !

Dr. Bernard Jensen wist “When you’re green inside, you’re clean inside… Dus als al dat jonge groen zo zijn best doet om te groeien, gaan we daar niet aan voorbij !