Dankzij twee revoluties in de biologie is duidelijk geworden dat ons DNA niet het hele verhaal van onze persoonlijkheid vertelt en dat andere factoren, omgevingsfactoren, een belangrijke rol spelen bij de menselijke gezondheid en ziekte. Ten eerste was er epigenetica, waarbij is aangetoond dat veranderingen in voeding en levensstijl genen aan- en uitzetten. En de tweede, ons zich ontvouwende begrip van ons microbioom, hoe veranderingen in onze darmflora een grote invloed hebben op de menselijke biologie.
Tot voor kort werd de dikke darm gezien als een opslagtank voor afval, en wateropname was de grote biologische functie ervan. Het probleem was dat het moeilijk was om daar binnen te komen, en we waren niet in staat om de meeste bacteriën in een laboratorium te kweken. Maar liefst 99% van alle microben groeien niet onder standaard laboratoriumomstandigheden, en dus, hoe bestudeer je iets dat je niet kunt bestuderen? Maar nu hebben we genetische technieken.
Het duurde 13 jaar om het DNA van de eerste bacterie ooit te sequensen. Tegenwoordig duurt dezelfde prestatie misschien maar twee uur. En wat we hebben geleerd, is dat we allemaal kunnen worden gezien als een superorganisme, een soort mens-microbe-hybride. We hebben biljoenen bacteriën die in ons leven. Een commentator ging zelfs zo ver om te zeggen dat we helemaal bacteriën zijn, een provocerende manier om te erkennen dat er meer bacteriële cellen en genen in ons eigen lichaam zijn dan menselijke cellen en genen, en de meeste van die bacteriën leven in onze darm.
Alle dieren en planten lijken symbiotische relaties aan te gaan met micro-organismen, en onze darmflora kan worden beschouwd als een vergeten orgaan. Gezondheidsbevorderende effecten van onze goede bacteriën zijn onder meer het stimuleren van ons immuunsysteem, het verbeteren van de spijsvertering en opname, het maken van vitamines, het remmen van de groei van potentiële ziekteverwekkers en het voorkomen van een opgeblazen gevoel, maar als slechte bacteriën zich ontwikkelen omdat ze daar een goede voedingsbodem voor gevonden hebben, kunnen ze kankerverwekkende rottende eiwitten produceren in de darm, gifstoffen produceren, de darmfunctie verstoren en infecties veroorzaken.
Onderzoekers zoeken nog uit welke bacteriën hiervoor verantwoordelijk zijn. Er zijn meer dan duizend verschillende soorten bacteriën die hun intrek nemen in de menselijke dikke darm. Om een idee te geven van de complexiteit, volstaat het om een typische studie van de darmflora te bestuderen. Daaruit blijkt dat de zwakste oudere mensen de neiging hebben om soortgelijke bacterieflora te herbergen, wat suggereert dat het de slechte voeding in verpleeghuizen kan zijn die deze verschuiving veroorzaakt, die een rol kan spelen bij een slechte gezondheid als we ouder worden.
Uit het bestuderen van verschillende gebruikelijke diëten, en ontlasting van mensen over de hele wereld, is het duidelijk geworden dat voeding een dominante rol speelt in de bacteriën in de dikke darm en dat dieetgestuurde veranderingen binnen enkele dagen kunnen optreden.
De hoop om de gezondheid te beïnvloeden door middel van voeding is een van de oudste concepten in de geneeskunde; echter, pas de laatste jaren is ons begrip van de menselijke fysiologie gegroeid tot het punt waarop we beginnen te begrijpen hoe individuele voedingscomponenten specifieke ziekten beïnvloeden via onze darmbacteriën. Melkvet op dat stuk pizza kan bijvoorbeeld concurreren met gal- en voedingsbacteriën die het rotte-eigas waterstofsulfide produceren, en is experimenteel in verband gebracht met colitis (inflammatoire darmziekte). Vezel daarentegen voedt onze goede bacteriën en vermindert ontstekingen in de dikke darm. Choline, gevonden in eieren, zeevruchten en gevogelte, evenals carnitine, in rood vlees, kan worden omgezet in trimethylamineoxide en bijdragen aan hartaandoeningen en misschien leververvetting, en overtollig ijzer kan onze goede bacteriën vervuilen en bijdragen aan ontstekingen als goed.
Het goede nieuws is dat specifieke voedingsaanpassingen een opwindend potentieel bieden voor niet-toxische, fysiologische manieren om de microbiologie en het metabolisme van de darm te veranderen om het natuurlijke beloop van veel darm- en systemische aandoeningen te bevorderen.
De choline in voedingsmiddelen zoals eieren kan door darmbacteriën worden omgezet in TMAO, dat vervolgens weer in ons systeem wordt opgenomen. En hoe meer eieren we eten, hoe hoger de niveaus stijgen. Gezien de overeenkomst in structuur tussen carnitine en choline, vroegen Cleveland Clinic-onderzoekers zich af of carnitine in rood vlees, energiedrankjes en supplementen ook zou kunnen leiden tot TMAO-productie en stelden het op de proef. Zoals je kunt zien, schiet hun TMAO-niveau omhoog als je alleseters voedt, degenen die regelmatig vlees eten, bv een biefstuk. Degenen die strikt plantaardig eten, kunnen beginnen met bijna geen TMAO in hun systeem, vermoedelijk omdat ze geen vlees, eieren of zuivel eten. Maar zelfs als veganisten occasioneel vlees eten, wordt er nog steeds bijna geen TMAO gemaakt. Waarom? Vermoedelijk hebben ze geen steaketende bacteriën in hun ingewanden. Er is inderdaad gevonden dat er geen TMAO wordt geproduceerd als je geen TMAO-producerende bacteriën in je darm hebt. Als je niet regelmatig vlees eet, bevorder je niet de groei van de vleesetende microben die TMAO produceren.
Dit suggereert dat als we eenmaal een plantaardig darmecosysteem hebben ontwikkeld, onze bacteriën geen TMAO zullen produceren, zelfs als we af en toe iets dierlijk eten. We weten echter nog niet hoe snel darmbacteriën verschuiven na een verschuiving in ons dieet, maar het lijkt niet alles of niets te zijn.
Aan de andere kant is aangetoond dat vleesvrije diëten “een diepgaande invloed hebben op het menselijk metabolisme”. Alleen al door een urinemonster te analyseren, kunnen we zien wat voor soort dieet mensen eten, op basis van metingen hoe laag TMAO niveaus zijn in de urine van degenen die vegetarische diëten zonder eieren eten. We kunnen dezelfde mensen zelfs laten rouleren door drie verschillende diëten en bepalen wie een vleesrijk, weinig vleesdieet of geen vleesdieet volgt, voortgaand op de verschillende verbindingen die worden geproduceerd door de verschillende darmflora of verschillende flora-activiteit na slechts ongeveer twee weken op de verschillende diëten. Het is mogelijk dat sommige van de gunstige effecten van volledig plantaardig voedsel worden gemedieerd door de effecten die ze hebben op onze darmbacteriën.
Strikt plantaardige voedingswijzen zijn geaccepteerd als een voedingsstrategie voor het voorkomen en beheersen van ziekten. Misschien komt dit gedeeltelijk door hun nogal unieke darmflora, met minder ziekteverwekkende bacteriën en meer van de beschermende soorten. Dus, al die tijd dachten we dat de reden waarom degenen die plantaardig aten een lager percentage hartziekten hadden, was omdat ze minder verzadigd vet en cholesterol aten, maar misschien dragen hun lagere TMAO-waarden ook bij aan hun voordelen, dankzij hun verminderde inname van carnitine en choline.
